Wypalenie zawodowe – jak rozpoznać?
Od 23 do nawet 35% – aż tylu pracujących Polaków może zmagać się z wypaleniem zawodowym. To efekt przewlekłego stresu i braku równowagi między życiem prywatnym a zawodowym. Wypalenie zawodowe to poważny problem, który znacząco wpływa na funkcjonowanie pracownika – zarówno na co dzień, jak i w pracy. Jak je rozpoznać?
Spis treści:
Wypalenie zawodowe w teorii
Wypalenie zawodowe, znane również jako zespół wypalenia zawodowego lub syndrom wypalenia zawodowego, to stan psychiczny, który występuje w odpowiedzi na długotrwały i przewlekły stres związany z pracą. Jest to rodzaj reakcji na przeciążenie obowiązkami zawodowymi, brak satysfakcji z pracy oraz trudności w radzeniu sobie z wymaganiami zawodowymi.
Osoby dotknięte wypaleniem zawodowym mogą doświadczać uczucia wyczerpania, cynizmu wobec pracy i innych ludzi, spadku motywacji i poczucia skuteczności w wykonywaniu obowiązków zawodowych. Jest to zjawisko, które występuje w różnych zawodach i na różnych poziomach stanowisk.
Wypalenie zawodowe może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak spadek wydajności zawodowej, problemy zdrowotne (zarówno fizyczne, jak i psychiczne), trudności w relacjach osobistych oraz utrata satysfakcji z życia zawodowego i prywatnego.
Dlatego też ważne jest rozpoznanie objawów wypalenia zawodowego oraz podjęcie działań mających na celu uporanie się z problemem.
Polacy to jeden z najbardziej zestresowanych narodów w Europie
Wśród Europejczyków najczęściej zmagamy się z wypalaniem zawodowym – do takich wniosków doszli autorzy badania opublikowanego przez platformę doradztwa zawodowego Jobbli. Według raportu problem dotyczy około 26% Polaków. Aż 72% badanych mężczyzn i 51% badanych kobiet uważa, że obowiązki zawodowe nie są dostosowane do ich kompetencji i nie odpowiadają temu, co faktycznie chcieliby robić. Największy odsetek osób niezadowolonych ze swojej pracy jest wśród osób w wieku 50-59 lat (niemal 86%), a także wśród ludzi młodych między 22 a 26 rokiem życia (62%).
Skąd tak duży problem na polskim rynku pracy? Dlaczego Polacy tak często doświadczają wypalenia zawodowego? Z pewnością ma to podłoże w polskiej kulturze pracy, która nakłada duże oczekiwania na pracowników – zarówno w kwestii wydajności, jak i dostępności. Do tego dochodzą brak otwartości na dialog, nadmierne hierarchie czy brak możliwości rozwoju zawodowego To może prowadzić do przeciążenia obowiązkami, frustracji oraz poczucia ciągłej presji, co z kolei sprzyja wystąpieniu wypalenia zawodowego. Problem pogłębiają niepewność zatrudnienia oraz niskie wynagrodzenia.
Co więcej, wiele osób w Polsce boryka się z trudnościami w utrzymaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Nadmierne zaangażowanie w pracę może prowadzić do zaniedbywania relacji rodzinnych, społecznych i osobistych, co może zwiększać ryzyko wypalenia zawodowego.
Brak odpowiednich zasobów, zarówno materialnych, jak i ludzkich, może sprawić, że pracownicy czują się przytłoczeni obowiązkami i nie mogą efektywnie radzić sobie ze stresem zawodowym. Niedobór wsparcia ze strony pracodawcy lub kolegów z pracy może również zwiększać ryzyko wypalenia.
Światowa Organizacja Zdrowia wpisała wypalenie zawodowe do najnowszej Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. To potwierdza, że problem jest poważny.
Jak rozpoznać wypalenie zawodowe?
Budzisz się w kiepskim nastroju. Od rana brakuje Ci energii i motywacji. Myśl, o tym, że niedługo musisz być w pracy, napawa Cię przerażeniem i odrazą. Zmuszasz się do wyjścia z domu. Jak tylko przekraczasz próg swojej firmy, czujesz się jeszcze gorzej. Zadania, które kiedyś wydawały się proste i nawet sprawiały Ci przyjemność, teraz są dla Ciebie ciężkie i przytłaczające. Z trudem udaje Ci się dotrwać do końca zmiany. Wracasz do domu i nie masz siły na to, by jakkolwiek wykorzystać resztę dnia. Czujesz ogromne zmęczenie. W końcu zasypiasz, a ostatnią myślą, jaka pojawia się w Twojej głowie przed snem, jest to, że jutro znowu musisz wstać do pracy.
Wypalenie zawodowe negatywnie wpływa na różne sfery życia. Osoba zmagająca się z wypaleniem może odczuwać wyjątkowe zmęczenie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne – nawet mimo odpoczynku. Wypaleni pracownicy często tracą zainteresowanie pracą i mogą mieć trudności z motywacją do wykonywania codziennych obowiązków. Mimo starań odczuwają bezradność wobec wyzwań zawodowych. Często wydaje im się, że ich wysyłki nie przynoszą żadnych pozytywnych rezultatów.
Susan Biali Haas, lekarka zajmująca się zdrowiem psychicznym, stresem i odpornością, która sama doświadczyła wypalenia zawodowego w przeszłości, w serwisie Psychology Today pisała o pojawieniu się irytacji wobec osób ze środowiska zawodowego – również klientów czy pacjentów. Według specjalistki wypaleniu zawodowemu towarzyszy spadek empatii i współczucia wobec innych, a pojawia się cynizm. Efektem są pogarszające się relacje ze współpracownikami i klientami.
Wypalenie zawodowe nie obniża tylko jakości codziennej pracy i odbiera satysfakcję z kariery, ale także wyraźnie zaburza normalne funkcjonowanie na co dzień. Może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Często pojawiają się bezsenność, bóle głowy, problemy ze strony układu pokarmowego, a nawet depresja i stany lękowe. Osoba zmagająca się z wypaleniem może unikać kontaktów towarzyskich i izolować się zarówno w miejscu pracy, jak i poza nim.
3 fazy wypalenia zawodowego
Według ekspertów wypalenie zawodowe dzieli się na 3 fazy. Najpierw pojawia się wyczerpanie emocjonalne. Pracownik doświadcza intensywnego stresu związanego z pracą. Często towarzyszy temu poczucie przemęczenia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Mogą wystąpić problemy ze snem, trudności w skupieniu się oraz spadek energii i motywacji.
Po tym następuje faza depersonalizacji i cynizmu. Pracownik zaczyna tracić zainteresowanie pracą i innymi ludźmi w swoim otoczeniu zawodowym. Mogą pojawić się oznaki wycofania społecznego oraz poczucie obojętności wobec obowiązków zawodowych i współpracowników. Pracownik nie angażuje się w projekty lub spotkania, a jego postawa może być pełna sceptycyzmu i krytyki.
Ostatni etap to faza zrezygnowania, czyli całkowita utrata satysfakcji z pracy. Pracownik podważa swoje kompetencje, zaczyna odczuwać negatywne myśli. Poczucie bezradności i beznadziejności może się nasilać, a osoba może nawet rozważać odejście z pracy lub zmianę zawodu. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się objawy depresji i lęku.
Fazy wypalenia zawodowego nie zawsze następują w tej samej kolejności i nie często są wyraźnie wyodrębnione. W niektórych przypadkach mogą nakładać się na siebie. Ważne, by w porę je rozpoznać i podjąć odpowiednie działania, które pozwolą uporać się z problemem i zapobiegają jego eskalacji.
Wypalenie zawodowe to nie są żarty
Wypalenie zawodowe to poważny problem, który może dotknąć każdego pracownika, niezależnie od branży czy stanowiska. Zrozumienie zjawiska oraz umiejętność rozpoznania jego objawów jest niezwykle ważna w dzisiejszym świecie, w którym praca często pochłania dużą część życia.
Zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne, a dbanie o siebie w miejscu pracy powinno być priorytetem dla wszystkich. Przyjrzenie się własnym uczuciom i reakcjom oraz świadome działanie w celu zapobiegania wypaleniu zawodowemu może znacząco poprawić jakość życia i dobrostan zarówno pracowników, jak i organizacji.
Przeczytaj także: https://eduexpress.pl/czy-ai-zastapi-programistow/
